کارگاه "عقل نامرئی داستان"

عقل نامرئی داستان
با امیر کمالی
مهمترین فلسفه‌های قرن ۱۹ میلادی از روایت ۱۲ رمان برجسته این قرن
۴۵ ساعت کارگاه
حضوری
آنلاین و آفلاین
رمان‌های: برادران کارامازوف. مرگ ایوان ایلیچ. آناکارنینا. آرزوهای بزرگ. بینوایان. گوژپشت نتردام. مادام بوآری. خانم دلوی. چرم ساغری. بابا گوریو. بلندی‌های بادگیر. تربیت احساسات.
قرن نوزدهم جایگاه ممتاز و ویژه‌ای هم در ادبیات و هنرها و هم در تفکر، دانش و تأملات فلسفی داشت. سلسله جذابی از تاریخ‌نگاران از "کارلایل" و "میشله" گرفته تا شکل‌های بدیعی از تاریخ‌نگاری فلسفی-سیاسی نظیر آنچه "والتر بنیامین" و "ابی واربورگ" یا "سرژو برستاین: و "امیل بريه" بر آن اهتمام نهادند نشان از خلاف‌آمدی و بدعت‌های چشمگیر قرن نوزدهم دارد. عرصه گستردگی انقلاب‌های صنعتی، آزمون شهرسازی از تزویج فولاد و شیشه و بتن، چراغ‌های گازی، پاساژها، سنگفرش‌ها، و این همه در کنار زایش طبقه نوظهور بورژوازی و پر رنگ شدن تدریجی قطب متضاد آن در جبهه کارگران پرولتاریا، برپایی نمایشگاه‌های جهانی و تحول انقلابی و همه جانبه اما آمرانه پاریس توسط "بارون هوسمان" (که بعدها به عملیات هوسمانیزه کردن شهرت یافت) جملگی از قرن نوزدهم افسانه‌ای ناتمام ساخت که تا امروز محل نزاع بوده است.
این همه را گفتیم و هنوز از نبوغ بی‌همتای هنرمندان و نویسندگان ذیل گرایش‌های عالمگیری همچون رئالیسم، سمبولیسم و رمانتیسم هیچ نگفته‌ایم. و از قضا آنچه نگفته‌ایم اسرارآمیز بودن این مقطع خاص را صد چندان کرده ست.
رمان‌های مشهور قرن نوزدهم پنجره‌ای روشن به سوی کشف استعدادهای بظاهر تمام‌نشدنی این قرن بودند. این ویژگی خاص آثار ادبی که می‌گوید "رمان‌ها و شعرها آیینه تمام قدی از دوران بشمار می‌آیند هرچند شکل روایت‌شان منطبق بر روایت‌های مألوف تاریخ‌نویسانه نباشد" درست همین‌جا بیش از هرجای دیگری بکار می‌آید. از طریق این آثار می‌توان قرن نوزدهم و افت و خیزهای آن، توفان‌هایش، جزیره‌های دورافتاده‌اش و ستارگان آسمانش را به نظاره نشست. اما آیا می‌توان به طریق اولی، و به شکل اخص، از این آثار درخشان نقبی به تفکر و ایده‌ها و رؤیاهای قرن نوزدهمی زد؟
آیا رمان‌های مشهور قرن نوزدهم معیار مناسبی برای آشنایی با فلسفه و تفکر و ایده‌های قرن نوزدهمی نیز می‌توانند بود؟
این دوره را به این پرسش اختصاص داده‌ایم.
می‌کوشیم با قرائت ۱۲ رمان مشهور از خوابی که قرن نوزدهم درباره خود می‌بیند رمزگشایی کنیم. لذا برای چنین کاری باید خود را به ابزار مناسبی تجهیز کنیم. آنچه بیش از تاریخ‌نگاری کرونولوژیک و تقویمی این دوران به کار ما می‌آید "تاریخ‌نگاری اقلیتی" از نوع میشله، واربورگ و بنیامین است. همچنین اگر تعبیر میشله، که می‌گفت "هر عصری رؤیای عصر بعدی خود را می‌بیند" را مورد تأکید بیشتری قرار دهیم پرسش ما این خواهد بود که چگونه رمان‌های مشهور این سده، حاوی مطالبی رمزی از رؤیایی است که قرن نوزدهم دربارهٔ قرن بیستم می‌بیند.
تلاش خواهیم کرد از معبر بازخوانی این رمان‌ها معرفتی دیگرگون از تفکر و فلسفهٔ قرن نوزدهمی حاصل کنیم.
طی ۱۵ جلسه این دوره که بصورت محتوای پایه برگزار می‌شود ۱۲ اثر مورد تحلیل قرار می‌گیرند:
۱. برادران کارامازوف
۲. مرگ ایوان ایلیچ
۳. آناکارنینا
۴. آرزوهای بزرگ
۵. بینوایان
۶. گوژپشت نتردام
۷. مادام بوآری
۸. خانم دلوی
۹. چرم ساغری
۱۰. بابا گوریو
۱۱. بلندی‌های بادگیر
۱۲. تربیت احساسات
هرچند این دوازده عنوان به هر اعتبار در صدر شاهکارهای ادبیات جهان در همهٔ ادوار قرار دارد اما قطعا دیگرانی هم هستند؛ و آثار بسیاری وجود دارد که بی‌تردید جزو شاهکارهای قرن نوزدهم محسوب می‌شوند. انتخاب این ۱۲ عنوان به دلایل و اعتباراتی است که در جلسات نظری در موردش سخن خواهیم گفت. ضمنا در تمام جلسات این دوره نگاهی نیز به رابطه ادبیات فارسی با این آثار و تاثیری که از آنها پذیرفته خواهیم داشت.

برای آگاهی بیشتر در مورد این دوره می‌توانید با شماره زیر تماس بگیرید: 02188555866 

یا به شماره (در تلگرام یا واتس‌اپ) پیام دهید: 09335037730